رزق حلال و راه‌های به دست آوردن آن

فواید و اهداف تحقیق:

این تحقیق که شامل راه کارهای فراوان برای دستیابی به رزق حلال و عوامل گشایش روزی و به دست آوردن ثروت و خوشبختی استو اساسی‌ترین عواملی که منجر به فقر انسان می شود در آن بیان شده است و به افراد نشان می‌دهد که چگونه از فقر خود جلوگیری کنند. هدف از نوشتن این تحقیق این است که پرده از چهره ی زشت مال حرام برداشته شود و آفات روحی و جسمی آن به مردم نشان داده شود تا مردم آنها را بشناسند و از میوه های ناخوشایند آن باخبر شوند.

پیشینه و سابقه‌ی تحقیق :

طی تحقیق و پژوهشی که بنده پیرامون موضوع رزق داشتم دریافتم که کتاب‌های اخلاقی فراوانی در زمینه‌ی رزق وجود دارد که با توجه به مطالعه ی آن ها و بزرگترین منبع شیعه قرآن کریم دریافتم که رزق از زمان خلقت آدم وجود داشته و در بسیاری از آیات قرآن نیز آمده است که به یک نمونه از آن اشاره می‌کنیم:
که خداوند در سوره‌ی نوح می‌فرماید: به آنان گفتم: از گناهان خویش در پیشگاه الهی استغفار کنید که او آمرزنده است، تا باران آسمان پشت سرهم بر سر شما فرو ریزد و شما را با اموال و فرزندانتان کمک کند و باغ و نهر ها را برای شما قرار دهد.
اینجانب با تحقیقی که راجع به موضوع رزق داشته کتاب های جامع و کاملی از جمله:
ـ گشایش روزی از محمدعلی قاسمی، که عناوین به کار برده در آن عبارتند از : ارزش تلاش برای روزی حلال، کلیدهای ثروت و خوشبختی و غیره ذکر شده است.
همچنین کتاب‌های روزی حلال از محمدعلی قاسمی، عوامل فقر، عوامل گرایش به مال حرام و فضیلت اجتناب از مال حرام و موارد دیگر است، یافت شده است.
همچنین کتاب‌هایی مثل میزان الحکمه، بحارالانوار، اصول کافی و موارد بسیار دیگر به که عنوان فقر و راه‌های دوری از آن و عوامل گشایش روزی از دیدگاه معصومین اشاره شده است به عنوان منابع معتبر مورد استفاده قرار گرفته شده است.

ساختار و محدوده‌ی تحقیق :

در این تحقیق سعی شده که از آیات و روایات متنوع استفاده شود و برای این که مطالب انسجام کاملی داشته باشند، تحقیق خود رابه ۷ فصل تقسیم کردم :
۱) فصل اول: کلیات تحقیق که شامل ۸ قسمت می باشد.
۲) فصل دوم: معیارهای طلب روزی از دیدگاه معصومین و آیات
۳) فصل سوم : عوامل گشایش روزی.
۴) فصل چهارم: عوامل فقر از دیدگاه معصومین و آیات
۵) فصل پنجم: راه های دوری از فقر.
۶) فصل ششم: عوامل گرایش به مال حرام.
۷) فصل هفتم: نتیجه گیری، پیشنهادات و منابع.
سؤالات اصلی و فرعی :
سؤال اصلی :
رزق حلال و راه های به دست آوردن آن کدامند ؟
سؤالات فرعی :
۱٫ معیارهای طلب روزی کدامند؟
۲٫ اقسام رزق کدامند؟
۳٫ قرآن کریم واژه رزق را چگونه بررسی می‌کند؟
۴٫ عوامل رساننده و افزاینده روزی چه چیزهائی هستند؟
۵٫ عوامل روزی کدامند؟
۶٫ ارزش تلاش برای روزی حلال چه چیزهایی است؟
۷٫ کلیدهای ثروت و خوشبختی کدامند؟
۸٫ عوامل گرایش به مال حرام چیست؟
۹٫ فضیلت اجتناب از مال حرام چه چیزهایی می‌باشد؟
واژگان کلیدی :
الف ) رزق: روزیش داد.
رزق : چیزی است که می توان از آن بهره برداری کرد. (محمدبندر ریگی، المنجد الطلاب ، ص ۱۸۹٫)
ب) حلّال: مبالغه حّال یعنی بسیار گره گشا، حل کننده.
الحلّ: حلال بودن، ضد حرام، واجب شدن کار.(همان، ص ۱۰۹٫)
پ) حرام: محرومش کرد.
حَرَّم: ممنوعش کرد، تحریم کرد.
الحرم : ممنوع کردن، حرام. (همان، ص ۹۴٫)
ت) الفقر: نداری، تنگ دستی، بینوایی، غم و اندوه.
الفقیر: محتاج، ندار، جمع آن فقراء است. (همان، ص ۴۲۳٫)
ث) سعاده: سعادتمند شد، کامیاب شد.
السعاده :‌خوشبختی و سعادت.(همان ، ص ۲۴۴٫)
ج) گشایش:
۱ـ وسعت یافتن.
۲ـ روزی فراخ بدست آوردن.
۳ـ رها شدن، خلاص گردیدن.
۴ـ فتوح، حاصل شدن.(محمد معین، فرهنگ فارسی معین، ص ۲۲۷۵٫)
مشکلات و موانع تحقیق :
ـ نبود کتابخانه‌های مجهز در نزدیکی محل زندگی.
ـ‌کمبود استاد و راهنمای مجرب.
ـ‌ بارداری و مشکلات بعد از زایمان.
ـ کمبود امکانات مالی لازم جهت تایپ مطالب جمع آوری شده.
معیارهای طلب روزی از دیدگاه معصومین و آیات:

معنای رزق و روزی:

روزی:
واژه‌ای است فارسی که به معنای خوراک روزانه آنچه روز به روز به کسی داده می‌شود و قسمت او می‌گردد و نیز ضروریات زندگی به کار رفته است.
رزق:
واژه ای است عربی و معادل روزی است که به معنای خوراک روزانه، نصیب و بهره به کار رفته است.
در اصطلاح، رزق چیزی است که می توان از آن بهره‌برداری کرد و کسی نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد.
بنابراین رزق چیزی است که قابلیت بهره برداری دارد، در نتیجه رزق هر کس غیر از دارائی و ثروت اوست. پس رزق هر کس به میزان برخورداری او از نعمت ها است نه میزان دارائی اش(محمدعلی قاسمی، گشایش روزی، ص ۱۹٫)
اقسام رزق:
«رزق را دارای چهار نوع برشمرده اند : رزق مضمون، رزق مقسوم، رزق مملوک، رزق موعود».
رزق مقسوم : رزقی است که در ازل تقسیم شده و در لوح محفوظ نوشته شده است . (۱)
رزق مملوک : رزقی است که در ملکیت شخص در آمده است.
رزق موعود: رزق خاصی است که خداوند، صالحان و عابدان را به آن وعده داده است.
رزق مضمون : خوردنی و نوشیدنی است که به اندازه مورد نیازانسان ازطرف خداوند ضمانت شده است . (۲)
در تقسیم بندی دیگری، می توان رزق را دو نوع ظاهری و باطنی یا به عبارتی مادی و معنوی تقسیم کرد:
رزق مادی : مانند خوردنی‌ها و پوشیدنی ها.
رزق معنوی : مانند علوم و معارف ، نبوت و … . (۳)
بسیاری از دانشمندان اسلامی فرمودند که در آیات الهی و احادیث پیشوایان، واژه ی رزق به معنای رزق حلال است،‌ به این معنا وقتی خداوند در آیه‌ای می فرماید: «مؤمنان کسانی هستند که: ینفقون مما رزقناهم؛(۴) . از آن چه به ایشان روزی کردیم انفاق می کنند»، یعنی از روزی حلال خویش به دیگران می‌دهند.
از دیدگاه حضرت علی (ع) روزی بر ۲ قسم است: «آن که تو را می‌خواهد و آن که تو او را می‌جویی. کسی که دنیا را می خواهد، مرگ نیز او را می طلبد تا از دنیا بیرونش کند وکسی که آخرت خواهد، دنیا را می طلبد تا روزی او را به تمام بپردازد.( محمد دشتی، نهج البلاغه، حکمت ۴۳۱)(۵)
رزق در قرآن کریم:
واژه‌ی رزق در قرآن نیز مورد استفاده قرار گرفته است به عنوان نمونه به چند آیه اشاره می کنیم :
«و لا تمدن عینیک الی ما متعنا به ی ازواجاً منهم زهره الحیوه الدنیا لنفتنهم فیه و رزق ربک خیرٌ وأبقی».(۶)
هرگز چشم خود را به نعمت‌های مادی که به گروه‌هایی از آنان داده ایم، میفکن که این‌ها شکوفه‌های زندگی دنیا است و برای این است که آنان را بیازمائیم و روزی پروردگارت بهتر و پایدارتر است.
«و لو بسط الله الرزق لعباده لبغوا فی الارض و لکن ینزل بقدر ما یشاء انه بعباده‌ی خبیرٌ بصیر».(۷)
اگر خداوند روزی را برای همه بندگانش گسترش دهد، آنان در زمین طغیان می کنند، از این رو به مقداری که می خواهد نازل می کند، او نسبت به بندگانش آگاه و بینا است.